Of: hoe antisociaal en sektarisch is men in steinerscholen?
Steinerscholen danken hun bestaan aan de interesse die Emil Molt, de oprichter van de eerste steinerschool (Waldorfschool), voor Rudolf Steiners ideeën ivm de driegeleding had.
De driegeleding is een sociaal model dat ervan uitgaat dat in een organisatie het economisch, rechts- en geestesleven een geheel vormen, waarin de drie autonome ‘organen’ binnen de grenzen van hun werkgebied dienen te blijven. Geen vermenging van bevoegdheden dus. Steiner zelf sprak van een nieuwe sociale orde. De driegeleding leidde evenwel niet tot een nieuwe sociale orde: Steiner kreeg zijn idee in het Duitsland van het interbellum niet verkocht.
Hoe sociaal men in de eerste steinerschool was is voor velen nog een raadsel, maar hoe het vandaag in sommige steinerscholen aan toe gaat kan men wel te weten gekomen, het beste door eigen ondervinding. Het lijkt er sterk op dat steinerscholen ver af staan van wat Steiner met de nieuwe sociale orde beoogde, of dit nu van toepassing is op driegeleding of gewoon op de sociale omgang tussen mensen.
Enkele voorbeelden?
Mensen die niet binnen het kader van de ideeën van de belanghebbenden van (sommige?) steinerscholen passen worden genegeerd, alsook hun kinderen.
Uitspraken over mensen zoals: ‘Gewoon doen alsof ze niet bestaan’, ‘Je moet die en die gewoon negeren’ of ‘Je moet die en die het woord niet meer geven op een oudercontact’ getuigen niet echt van een gezond sociaal klimaat.
Nochtans is op websites van steinerscholen het volgende te lezen: ‘Ons onderwijs streeft naar een meer evenwichtige ontwikkeling van intellect, creativiteit en sociale vaardigheid’
Is een goed voorbeeld geen goed, misschien wel het beste hulpmiddel om sociale vaardigheid aan te ontwikkelen?
We willen zeker niet beweren dat er geen steinerscholen zijn waar een gezond sociaal klimaat heerst, maar dit lijken eerder uitzonderingen op de regel. Waarom zou anders het bekende (antroposofisch) tijdschrift Driegonaal zich de moeite getroosten om de kwaliteit van Nederlandse steinerscholen te illustreren aan de hand van een opsomming van problemen binnen een steinerschool. In het tijdschrift staat het volgende:
‘Deze opsomming, die geenszins compleet is, dient hier om problemen en vraagstukken die doorgaans nauwelijks gesignaleerd worden, of die als ‘incidenten’ worden afgedaan, op te nemen in het beeld van de Vrije School (red. steinerschool) anno 2007, daar maken ze namelijk deel van uit…’ (Driegonaal, nummer 3/4, december 2007)
Er volgt dan een lange opsomming van bekend in de oren klinkende problemen, met toelichting van de auteur van het stuk. Omdat het hier over de sociale omgang in steinerscholen gaat, worden slechts die twee punten (van de in totaal elf die in Driegonaal worden behandeld) die betrekking hebben op het sociale, weergegeven.
‘8.Op het schoolplein wordt nauwelijks gespeeld. Kinderen maken ruzie, zitten elkaar achterna, er wordt geschopt en geslagen, al dan niet in de vorm van ‘spel’. Introverte kinderen proberen zich van alles en iedereen afzijdig te houden.’
’11. Ouders raken in conflict met de schoolleiding. Terwijl iedereen ervan weet en erover gehoord heeft…is er niemand die met de ouders over de kwestie durft te beginnen. Ze zijn buiten de ‘schoolgemeenschap’ beland.’
(Driegonaal, nummer 3/4, december 2007)
Voorbeeld 8: in de schoolpauzes, ‘onder elkaar’, laten de kinderen feilloos zien hoe het sociale klimaat op school is. Niet zij maar de leerkrachten bepalen immers het sociale leven op school.’
Voorbeeld 11 is terug te vinden in iedere serieuze beschrijving van sektes en sektarisme. Het laat ook zien dat ouders angst hebben voor de positie van hun eigen kinderen. Zij sluiten de rij en durven de cirkel niet te verbreken. En waar blijven de kinderen in een dergelijk klimaat…?’
Het siert auteur John Hogervorst dat hij, zelf heel actief binnen de antroposofische beweging, zich over deze zaken publiek durft uitspreken. Het is vanuit ‘steinerschoolse’ hoek op zijn zachtst uitgedrukt: stroomopwaarts roeien. Hij legt ook duidelijk de bal in het kamp van de leraren als het aankomt op het al dan niet bestaan van een goed sociaal klimaat in de school. Dat mag ook, want als het erop aankomt zich belangrijk te voelen binnen het ‘school vormen’ staan de leraren meestal ook op de eerste rij. Als het niet lukt mogen ze daar dan ook blijven staan en zich niet achter ouders of leerlingen verstoppen. Dat Hogervorst het woord ‘sektes’ (sekten) in de mond neemt, is nog sterker, want dat onderwerp ligt het gevoeligst binnen de beweging. Het is in België ondertussen weeral een tijdje stil rond de parlementaire commissie die zich over de sektenlijst boog en waarin steinerscholen en antroposofie werden behandeld, maar dit wil niet zeggen dat sektarisme binnen die bewegingen nu vrij spel heeft: het publieke debat rond sekten mag dan geluwd zijn, het onderzoek naar schadelijke sekten gaat wel door.
Zijn steinerscholen antisociaal en sektarisch? Als alleen al de titel van dit stuk een algemeen beeld weergeeft van hoe mensen in steinerscholen met andersdenkenden of buitenstaanders omgaan, zou daar ‘ja’ op kunnen worden gezegd.
Wat betekent zo’n uitspraak ‘Gewoon doen alsof ze niet bestaan’ eigenlijk? Worden zij die worden genegeerd, dan uit de geest verbannen, sociaal uitgesloten? Krijgen ze in de ogen van wie zoiets wenst en uitspreekt geen bestaansruimte meer? Dat lijkt dan op een van de meest antisociale daden die een mens kan stellen. Want betekent sociaal, als we het over de mens hebben, niet dat we de ruimte scheppen opdat ieder mens een waardig bestaan kan leiden, een plaatsje onder de zon heeft? ‘Heb uw naaste lief?’
‘Gewoon doen alsof ze niet bestaan.’ Hoe bestaat het?
Ramon DJV
Toegangsverbod tot school: zie link
Bijlage
Wat zeggen deskundigen over sociale uitsluiting in sekten?
‘Afzondering van de wereld: de mate waarin de handelingen en gebruiken (bijvoorbeeld voeding, kledij, arbeid) afwijken van die van de omgeving of van het eigen verleden; afzondering van familie en vroegere vrienden, werkkring, enzovoort’
bron: Prof. Etienne Vermeersch: ’Historisch overzicht van de wijsbegeerte”, Hoofdstuk 1.5
De verplichting voor de adepten om met hun gezin, hun echtgenoot, kinderen, verwanten en vrienden te breken,
bron: website SAS
Stoornissen in het denken (zwart/wit denken)
Het gaat hier om cognitieve deficits, zoals bijvoorbeeld het simplistisch zwart/wit (of absoluut-dichotoom) denken (d.w.z. dat het sektelid een oordeel velt in termen van alles-of-niets, zonder nuanceringen). Binnen dit z/w denken wordt de wereld verdeeld in twee kampen, de zuiveren en de niet-zuiveren, het absolute goede en het absolute kwade. Goed en zuiver zijn alle ideeën, gevoelens en activiteiten die overeenstemmen met de totalitaire ideologie en beleid; al de rest is slecht. Al wat slecht is en alles wat kan leiden tot onzuiverheid moet met tak en wortel worden uitgeroeid. Andere stoornissen is het denken zijn bijvoorbeeld moeilijkheden bij het maken van beslissingen, onterechte generalisaties enz…
bron: website SAS
Beste Ramon,
Dit heb ik aan den lijve ondervonden: stelde een kritische vraag tijdens een ouderavond over het veiligheidsbeleid van de school en het antwoord was: ‘daar geef ik geen antwoord op’. Ik was helemaal verbouwereerd door het dictatoriale en autoritaire hiervan. Waarom staan de vrije scholen zo onder externe druk? Omdat ze nooit luisteren naar interne signalen. Uiteindelijk snijden ze zo zichzelf in de vingers, daar zijn geen luciferkrachten of tegenkrachten voor nodig.
Christine,
Het zinnetje ‘Daar geef ik geen antwoord op’ heb ik ook vaak gehoord. Het is een soort antroposofische probleemontkenner. Alsof iets niet bestaat als er niet over wordt gepraat. Gewoon doen alsof ZE niet bestaan wordt dan; gewoon doen alsof het probleem niet bestaat.
Ik weet niet hoe het gaat in de steinerschool waarover je spreekt, maar de talrijke ouderavonden die ik heb meegemaakt waren zeker niet bedoeld om kritische vragen te stellen. Dat waren meestal twee uur durende monologen van de leraar, waarbij de rol van de ouders zich beperkte tot bevestigend knikken, af en toe een ‘politiek correcte’ vraag stellen en vooral…gezellig samen thee drinken. Met de uitleg over hoe de kinderen evolueerden kon je alle kanten uit, want die was heel algemeen en vaag. Er stonden wel steeds mooie tekeningen en sommen op het bord. Daar zat een strategie achter die een loslippig leraar/beleidslid op een keer prijsgaf: ‘Als je zorgt dat er een en ander op het bord staat op de dag van het oudercontact, zien ouders dat er wordt geleerd en stelt hen gerust.’
‘Ouders en leraren maken samen school’ kan je dan lezen in folders van steinerscholen. Ouders brengen hun kinderen, poetsen de school en zorgen voor het nodige (extra) geld, waardoor ze niet kunnen worden miskend. Voor het overige heb ik bijna altijd over ouders horen spreken alsof ze lastpakken zijn. Zelfs door leraren die een kind op de school hadden en blijkbaar waren vergeten dat ze ook ouder zijn. Over bewustzijn gesproken!
Ik hoop dat er nog mensen hun ervaringen durven melden.
Groeten
Ramon
Het gewoon negeren van het probleem in de veronderstelling dat het dan vanzelf oplost. Dat herken ik.
Bekritiseren leidt tot een uitsluitingsreactie, inderdaad sekteachtig gedrag. Als ouder op de Vrije School in Deventer heb ik daar helaas de nodige ervaring mee opgedaan. Zelfs ouders die je steunen kiezen er toch maar voor hun mond te houden. Ik schreef erover op http://joepzander.wordpress.com/2007/10/03/vooral-niet-praten/ en ik zal er nog eens uitgebreider over berichten. Ik ken mensen ( niet de minste) die artikelen schreven over de Vrije School en daarna door de hoogste functionarissen van de club voor Ahriman ( de god van duister en kwaad) werden uitgemaakt. Gelukkig zijn er ook goede dingen over het vrije school onderwijs te melden. Afin, anders was ik daar al weggeweest natuurlijk.
Joep Zander
Joep,
Ik herinner me een interview waarin de in Nederland bekende antroposoof Van der Sloot te kennen gaf dat hij erg aangeslagen was door het feit dat hij vanuit antroposofische hoek voor een soort Ahriman werd gezien. Van der Sloot had het namelijk gedurfd om kritiek te uiten op de vereniging.
Citaat uit het interview: Het initiatief tot de nieuwe federatie werd Van der Sloot en zijn medestanders niet in dank afgenomen. ‘Geëmotioneerde’ brieven en e-mails waren hun deel. In het februarinummer van het verenigingsorgaan Motief bracht een briefschrijver uit Zwolle de rebellen subtiel in verband met Ahriman -een soort Satan in antroposofenjargon. ,,Dat is zoiets als in de gewone maatschappij iemand voor nazi uitmaken”, zegt Van der Sloot. ,,Ik heb daar wel een dip van gehad.”
http://www.antrovista.com/artikelen/antroposofie/985585695090.html
Natuurlijk zijn er ook goede dingen over de steinerscholen te vertellen; kijk maar naar hun publicaties. Al vertellen ze daarin niet alles wat je als ouder zou moeten weten.
Groet
Ramon
In midden Nederland is het dusdanig mis binnen de Antroposofie, dat er verschillende rechtszaken hebben gediend, aangespannen door slachtoffers, van enkele artsen van deze beweging.De slachtoffers werden in het gelijkgesteld, dit na jaren vechten voor erkenning van hun leed.In Nederland krijgt men steeds meer ervaring hoe om te gaan met het Antroposofische gedachtengoed en het gevaar wat er in kan schuilen.
Een reactie op Hans van 4 September.
Er zijn een aantal site’s die publiceren over de “wantoestanden”binnen het voormalig Burn-out centrum Daidalos te Driebergen.
Het gaat hier over een Äntroposofisch psychotherapeut en een geweze vrije school leraar
Eerst maar even de site’s zoals beloofd.
http://www.misbruikdoorhulpverleners.nl
http://www.medicalfacts.nl (! aanpassing door moderator! link werkte niet en werd aangepast)
Op de site’s wordt ook verwezen naar een uitzending van twee vandaag, zeer intresant en schokkend, nogmaals we hebben het hier over twee mensen die de leer van Rudolf Steiner uitdragen!
Op 16 September staat deze arts/psychotherapeut opnieuw voor het tuchtcollege te Den Haag, i.v.m een nieuwe aanklacht. Hier wordt heel goed duidelijk hoe mensen worden gemanipuleerd en gehersenspoeld.
Ik heb de informatie die is gepubliceerd eens goed gelezen, en mij komt het niet anders over als een sekte!!!!
Vriendelike groet
Maria
Deze mentaliteit is er niet alleen t.o.v. ouders maar ook t.o.v. leerlingen. Kritiek is in de Steinerscholen uit den boze.
Onder andere i.v.m. computers weet ik nog goed dat men ons kwam uitleggen dat dit niet overeenkwam met de filosofie van Steiner. Wanneer ik opmerkte dat Steiner moeilijk een mening kon hebben over computers omdat ze nog niet bestonden wanneer de brave man reeds gestorven was brak de hel los. Hetzelfde over televisie, dinosauriërs enz.
Over voetbal was dat hetzelfde, waar er in lichamelijke opvoeding wel plaats was voor Baseball, speerwerpen enz. was voetbal ‘verboden’. Na een kritische uitlating dat voetbal qua agressie toch niet kon tippen aan speerwerpen dat voortkwam uit een krijgskunst hetzelfde als hierboven. Discussiëren verboden!
Kortom: de Steinerscholen hanteren enkele dogma’s die al meer dan een eeuw zijn voorbijgestreefd. Er wordt op een manier aan vastgehouden die enkel vergelijkbaar is met sekten of extreme gelovigen. Met deze mensen is niet te discussiëren.
Een Amsterdams publicist schreef over dat voetballen op steinerscholen een geestig artikel dat op deze site gepubliceerd is: http://antroposofie.wordpress.com/2008/08/01/antroposofisch-voetballen/
Zelf heb ik eens een artikel geschreven waarin ik probeer de mythen over voetbal die in steinerscholen de ronde doen te ontkrachten. Ik maak daarin ook die vergelijking met honkbal. Het bleek al snel een ijdele poging te zijn, want dat stuk vond geen ingang tot ‘hogere sferen’. Misschien was het te populistisch, ik weet het niet. In ieder geval was het niet aan mijn fantasie ontsprongen, maar gebaseerd op aantoonbare bronnen. http://www.antroposofia.be/pedagogie/Visie/een-stukje-ballengeschiedenis.html
In Duitse steinerscholen begint echter stilaan een kentering te komen wat de visie op voetbal betreft. Er gaan almaar meer stemmen op om het niet langer als verboden te beschouwen. http://antroposofie.wordpress.com/2008/06/17/antroposofisch-duitsland-weer-iets-meer-wakker/
Nu is het zo dat binnen steinerscholen wel vaker stemmen opgaan om een dogma los te laten zonder dat dat ook effectief gebeurt. Alsof er eens over gepraat te hebben het probleem heeft opgelost. Het is afwachten of het voetbalverbod, of op zijn minst de weerzin tegen voetbal, binnen afzienbare tijd in alle steinerscholen wordt opgeheven.