De lagere school van de Leuvense steinerschool De Zonnewijzer verkeert in zwaar weer. Op advies van Onderwijsinspectie is de procedure tot intrekking van erkenning opgestart.
Als de intrekking door de Vlaamse regering wordt bekrachtigd, betekent dit waarschijnlijk het einde van de school. Een niet-erkende school heeft geen recht op overheidssubsidies.
Aanleiding tot het opstarten van de procedure is een derde doorlichtingsverslag in drie jaar tijd waaruit blijkt dat de school niet in staat is ernstige tekortkomingen weg te werken. Het gaat voornamelijk over het zorgaanbod in de school. Onderwijsinspectie bracht dan ook een ongunstig advies uit. De Standaard schrijft:
De Zonnewijzer kreeg begin juni bezoek van de onderwijsinspectie. Die gaf de Leuvense steinerschool een ongunstig advies. Iets wat zelden voorkomt. Het betekent dat de procedure is ingezet om de erkenning – en dus ook de subsidies – van de school te schrappen. Het einde van de subsidies betekent naar alle waarschijnlijkheid ook het einde van de school.
De voorbije drie jaar had de Zonnewijzer ook nog met andere problemen te kampen. Naar aanleiding van de controversiële pedagogische aanpak waarop sommige leraren zich beroepen, kreeg de school zowel in 2007 als in 2009 veel negatieve persbelangstelling. Verscheidene ouders stuurden aan de school en Onderwijsinspectie brieven waarin ze hun ongenoegen over de school uitten. De nu opgestarte procedure kan worden gezien als een bevestiging van de klachten van de ouders.
Het ongunstig advies komt niet zomaar uit de lucht vallen. In 2006 werd de school een eerste keer doorgelicht. Daarbij werden drie tekorten vastgesteld, de school kreeg wel een gunstig advies maar dat was beperkt in tijd. In december 2007 kreeg de school de inspectie opnieuw over de vloer voor een tussentijdse controle. Daaruit bleek dat één tekortkoming was weggewerkt. Aanvankelijk besteedde school in de kleuterafdeling onvoldoende lestijden aan onderwijs, maar dat probleem was weggewerkt. Voor de twee andere tekortkomingen kreeg de school tot september 2009 om ze recht te zetten. Bij de doorlichting in juni 2010 bleef een tekortkoming hardnekkig bestaan: die over de zorgverbreding in de klas en de eensluidende visie daarop. Voor de inspectie reden genoeg om de school een ongunstig advies te geven.
Het ongunstige advies houdt in dat de procedure tot intrekking van de erkenning van het structuuronderdeel lagere school in werking treedt. Dankzij een regeling in het onderwijsdecreet van 8 mei 2009 kan de school wel de opschorting van deze procedure aanvragen bij de Vlaamse Regering op basis van een uitgewerkt verbeterplan. De school heeft tot september de tijd om dat plan aan de Vlaamse Regering te bezorgen.
Gerelateerd:
Leuvense steinerschool gebruikt lijfstraffen (HLN)
Lijfstraffen in Steinerschool (Nieuwsblad)
Cijfers leerlingenuitstroom steinerschool Leuven
C en K zetten puntjes op de ‘i’
Conclusies inspectieverslag 2006-2007 steinerschool Leuven
Klacht dreigt voor steinerschool Leuven (Robnet)
Lieve Vansintjan, voorzitster schoolbestuur steinerschool Leuven en ook voorzitster Federatie van Steinerscholen, doet het weer. De bal mis slaan.
Over de lijfstraffen zegt Vansintjan:‘Het was een ongelukkig incident dat in een mediastorm is terecht gekomen.’
De steinerscholen spreken graag over incidenten alsof het iets eenmaligs is. Nochtans is nog maar net een leerkracht van de Leuvense steinerschool, nota bene de zus van Vansintjan, met ‘verlof om persoonlijke redenen’ gegaan vanwege zo’n incident. De Zonnewijzer kent een traditie van incidenten. Alleen al de cijfers van de leerlingenuitstroom van die school zeggen genoeg: http://antroposofie.wordpress.com/2008/10/01/grafiek-uitstroom-steinerschool-leuven/
Als het over zorgverbredend werken gaat, toont Vansintjan volgens mij haar gebrekkige kennis van onderwijs:
‘Het is moeilijk om uit te leggen wat dat precies is. Het is een term die past in het referentiekader van de inspectie. Een inspectieverslag is vooral toegespitst op cognitieve vaardigheden terwijl het steineronderwijs meer bezig is om alle gebieden in harmonie te krijgen. Het kunstzinnige en de beweging zijn daarbij erg belangrijk. Maar zorgverbreding gaat meten wat de leerwinst van leerlingen is en zorg op maat van iedere leerling aanbieden.’
Ten eerste is het niet moeilijk om uit te leggen wat zorgverbredend werken is. Dat is het op school- en klasniveau nemen van maatregelen en aanbieden van activiteiten toegespitst op het optimaliseren van de leerresultaten van ALLE leerlingen en in het bijzonder van leerlingen die speciale aandacht behoeven. Wat Vansintjan zegt over de inspectie snijdt ook geen hout. Een inspectieverslag is NIET ALLEEN toegespitst op het cognitieve. Vansintjan zou beter eens aandachtig enkele inspectieverslagen lezen, maar ook de ontwikkelingen van het onderwijs buiten de steinerschoolse muren volgen. Op de website van onderwijs Vlaanderen staat: http://www.ond.vlaanderen.be/inspectie/methode/default.htm
‘Met het nieuwe Kwaliteitsdecreet van 8 mei 2009 stapte de onderwijsinspectie over van integraal naar gedifferentieerd doorlichten: de onderwijsinspectie licht de scholen, academies en centra door op basis van het schoolprofiel. Zo’n profiel komt tot stand door een vooronderzoek (zie drie doorlichtingsfases). De inspecteurs stemmen op die manier elke doorlichting af op de specifieke situatie van de onderwijsinstelling.’
Onderwijsinspectie licht een school door op basis van schoolprofiel, van wat die school als leerdoelen nastreeft. Vervolgens beoordeelt inspectie in welke mate die doelen zijn behaald. Of er voldoende resultaat is bepaalt het oordeel van inspectie. De Zonnewijzer voldoet niet in het behalen van haar eigen doelen. Dit ondanks dat ze afwijkende leerplannen en eindtermen mogen hanteren. Het zwaktebod dat Vansintjan doet door met de klassieke zinsnede ‘steineronderwijs is meer kunstzinnig bezig…’ is geen valabel argument om zwak presteren te rechtvaardigen. In Nederland hebben de steinerscholen zich bij slechte beoordelingen ook jaren kunnen redden door de schuld aan de methode van onderwijsinspectie te geven. Tot onderwijsinspectie een gedifferentieerde methode ging toepassen (volgens schoolprofiel). Resultaat: een steinerschool op drie bleek zwak tot zeer zwak te presteren, waardoor heel wat scholen onder verscherpt toezicht kwamen te staan.
Nog een kanttekening bij de opmerking van inspecteur-generaal onderwijsinspectie Michielsens over de bijzondere methode van de steinerschool die niet te vergelijken is met traditioneel onderwijs.
‘Daarom is het geen goed idee om je kind vervroegd uit dat traject te halen. Het is zeer moeilijk om onderweg weer aan te knopen bij het traditionele onderwijs.’
Het is niet omdat de steinerschool een bijzondere methode hanteert dat de overstap naar het normale onderwijs moeilijkheden zou mogen geven. Het gebruik van ‘haar bijzondere methode’ is de steinerschool toegelaten dankzij haar specifieke eigen leerplannen en afwijkende eindtermen, die het Ministerie van Onderwijs bij gerechtelijk vonnis heeft moeten goedkeuren. Een voorwaarde was dat de leerplannen zo waren opgesteld dat de overstap van steinerschool naar reguliere school probleemloos zou kunnen. In de praktijk komt daar weinig van in huis. Maar Onderwijsinspectie heeft met de leerplannen dus wel een instrument om te controleren of leerlingen die van school willen veranderen effectief die mogelijkheid hebben.
Professor Aelterman van de Vakgroep Onderwijskunde van de RUG zegt over de rol van leerplannen en eindtermen: ‘Met de invoering van de eindtermen wilde de overheid transparantie geven over datgene wat leerlingen leren op school. De ouders zouden de school hierover kunnen aanspreken. Ze zouden de aansluiting tussen de onderwijsniveaus bevorderen en de overstap naar andere scholen vergemakkelijken’. (Aelterman, A. Curriculumontwikkelingen in Vlaanderen. In: Veugelers, W. & Bosman, R (red) De strijd om het curriculum, Antwerpen/Apeldoorn: Garant.Aelterman 2005)
Er is nieuws van de Leuvense steinerschool: vier dagen voor het begin van het nieuwe schooljaar moet men dringend op zoek naar twee leerkrachten voor de basisschool. De publicatiedatum van de vacatures is 27 augustus 2010. Dit onverwacht wegvallen van twee leerkrachten betekent meer dan waarschijnlijk dat de onderhandelingen n.a.v. het opnieuw aanvragen van een erkenning door het ministerie van Onderwijs niet van een leien dakje lopen.
gerucht:
Is het waar dat een leerkracht(?) en een aantal ouders van de steinerschool in Leuven een nieuwe school(?) proberen op te starten?
Er lopen inderdaad in de steinerschool van Leuven enkele mensen rond die plannen hebben om een nieuwe school op te starten. Wat meer is: er zijn zelfs al concrete stappen ondernomen.
Steinerschool Leuven plaatst een persbericht op haar website, waarin ze beweren een punt te hebben gezet achter ‘een paar’ woelige jaren.
Stijn Turcksin, lid van de raad van bestuur zegt:
Bron: persbericht steinerschool De Zonnewijzer Leuven
Het is in de Leuvense steinerschool echter nog niet vaak anders dan woelig geweest. Met om de x-aantal jaar een leegloop.
De ene keer (1996) liggen mensen die hun zogenaamde helderziende vermogens op de kinderen uitproberen aan de basis van de uitstroom van leerlingen.
Bron: Historiek steinerschool De Zonnewijzer Leuven
Een andere keer (2009) is het doordat er lijfstraffen worden uitgedeeld
(De Standaard, Laatste kans voor school met lijstraffen, 27/07/2010) of Onderwijsinspectie de procedure tot intrekking van erkenning (2010) heeft opgestart (De Standaard, Leuvense steinerschool in benarde positie 27/07/10).
De reden dat de school nu een optimistisch bericht op haar website zet, heeft waarschijnlijk vooral te maken met het feit dat het aantal leerlingen de voorbij jaren zorgwekkend is gedaald en er nood is aan nieuwe leerlingen.
Ramon,
De reden van het persbericht, en wat jammer genoeg ontbreekt in je citaat, is het uitgewerkte zorgplan en zorgbeleid dat dit schooljaar ook nog in de klassen in uitvoering wordt gebracht.
Dit in combinatie met een toepassing van het Participatiedecreet van de Vlaamse overheid voorziet in een duidelijke nieuwe structuur met schoolraad en ouderraad waar elke geleding (bestuur, leerkracht, ouders) zijn inbreng kan hebben op bepaalde delen van de werking van de school. Dit is voor een Steinerschool toch een aanzienlijk frisse wind, dat zal zelfs jij moeten bekennen, en daarom ook reden voor een persbericht.
Mvg Stijn Turcksin
Dag Stijn,
Kan jij me het document bezorgen waarin dat uitgewerkte zorgplan en zorgbeleid zou staan?
In het kaderdocument ‘Zorgbeleid Steinerscholen Basisonderwijs: Visie, kader, instrumentarium & bevraging’ van de Federatie van Steinerscholen in Vlaanderen lees ik het volgende:
Waar het volgens de steinerscholen wezenlijk om gaat is de ideële zorg, meer bepaald het zorgbeeld?
En hoe bekom je dat zorgbeeld volgens de steinerscholen?
Heel eenvoudig. Uit de invulling die de steinerscholen vanuit de antroposofie aan hun pedagogie geven, distilleren ze dat zorgbeeld. Het is dan ook niet zo vreemd dat men even verder onder punt 2.2.1. ‘ideële zorg’ nogal aanmatigend stelt:
En voor de goede orde: ‘de pedagogie’ betekent in deze context steinerpedagogie. Hoe de zorg ook is, zolang ‘de pedagogie’ erin herkend wordt, is ze goede zorg?
In hetzelfde document vind ik in het hoofdstuk ‘Bouwstenen van het zorgbeleid’ de kinderbespreking. Daarover publiceerde ik eerder al in Kijkwijzer kindbespreking.
Dit naar aanleiding van de (steiner)lerarendag 2011, waar het thema Opvoeding als sacraal proces op het programma stond.
Volgende artikels duiden ook wat meer hoe met een antroposofische bril naar kinderen wordt gekeken.
Waarop men zich beroept: steineronderwijs meer esoterie dan pedagogie (Steinerscholen.com)
Linkshandigheid: kinderen er zo vlug mogelijk van genezen? (Steinerscholen.com)
Genezend onderwijzen: nog enkele antroposofische inzichten (De Brug)
Die vreselijke heilpedagogiek: ‘de totale ontkenning van je kind’ (Trouw)
Daarom dat ik uiterst benieuwd ben waaruit het zorgplan en –beleid van de Zonnewijzer bestaat. Want die school heeft, net zoals vele andere steinerscholen, de onhebbelijkheid om pas wat te ondernemen (of tenminste die indruk proberen te wekken) wanneer het leerlingenaatal (en daardoor ook de subsidies) drastisch daalt.
Of wanneer Onderwijsinspectie optreedt en de procedure tot intrekking van erkenning wordt opgestart.
Ramon,
Ik wil je graag
‘Bouwstenen voor handelingsgericht werken bij preventieve basiszorg in de klas’ (23blz) en
‘Zorgbeleid basisschool De Zonnewijzer voor steineronderwijs’ (21blz)
doorsturen, maar dan heb ik je emailadres nodig, ik krijg geen bijlages bij deze berichten.
Ik begrijp je wantrouwen tegenover al deze documenten, maar de basisschool heeft nieuwe vormen ontwikkeld, aanvankelijk vanwege een bindende opdracht van de inspectie in 2010. Maar nu de gevraagde vernieuwingen gerealiseerd zijn is een verdere praktijkontwikkeling en professionalisering een gedeelde wens van de ouders, leraren en bestuur.
Moest je daar nog vragen over hebben, aarzel dan niet om daarover te contacteren.
Mvg
Stijn
Ramon,
Ik hoop dat je ondertussen tijd hebt gehad om de twee lijvige documenten (basiszorg en zorgbeleid) door te nemen. Ben benieuwd naar je mening.
Mvg
Stijn